Lamba Cininin Dilekleri
Fatma Onat
Alaaddin'in Sihirli Lambası
Yazan ve Yöneten: Dersu Yavuz Altun Oynayanlar: Çağlar Tüfekçi, Öze Solak, Emre Işındağ, Kürşat Karaman, Refiye Genç Yaş Gurubu: 3+ Tiyatro Yeniden, klasiğin temel kodlarını bozmadan başka bir bakış açısı katmaya çalışıp, Cin'in bulunduğu yerden kurmaya çalışmış yapıyı. Her daim başkalarının dileklerini yerine getirmekle yükümlü Cin'in neler hissettiğine, isteklerine odaklanmaya çalışılmış. Farklı bir açı ortaya koymak noktasında iyi niyetli bir adım elbette, ancak... |
Çocuklar için mi tiyatro oyunu, yetişkinler için mi çocuk oyunu sorularının; yetişkin görme biçimiyle çocuk oyunu yapma, seyirci sıkıntısından sebep bilet satışında yaş aralıklarını esnek tutma sorunlarının ve daha çokça soru ve başlığının masaya konulduğu ve çözüm önerilerinin paylaşıldığı verimli bir “Çocuk Tiyatrosu Çalıştayı” yapıldı geçtiğimiz aylarda. “Çocuklar için tiyatro” vurgusunun dikkat çektiği, Tiyatro Eleştirmenler Birliği'nin organize ettiği etkinlik sırasında birçok topluluk kendi deneyimlerini ve eleştirilerini ortaya koydu. Herkesin bir diğerini niteliksel olarak tarttığı ve eleştirdiği bir atmosferde “kötü iş”i kimin yaptığı sorusu da özeleştirel bir noktaya taşınır gibi oldu kısmen. Çünkü belki de çalıştayda deneyimlerini paylaşan birçok isim zorunlu hallerden ya da farkında olmadan eleştirdiği şeye dönüşmüş üretimlere imza atmıştı. Bu noktalardan bakınca bu konuda üretim yapan herkesin durması ve tiyatro disiplininin gereği olan bazı soruları kendisine sorması gerek. Çocuklar için üretim yapılırken temel olan pedagojinin ve kuramsal yetkinliğin yanına marifeti ve ne yaptığının farkındalığını da koymak gerek elbette. Buralardan bakınca biz seyreyleyenlerin de neyi nasıl okuduğumuz önemli. Tiyatro Yeniden'in “Alaaddin'in Sihirli Lambası'nı izlerken de bu düşüncelerden bağımsız bir seyir yapmak mümkün olmadı.
Bir klasik masalın uyarlaması olarak var bu oyun. Lamba peşinde bir kötü adam ve yamağı, sultan ve kızı, pek tabii Alaaddin var masalda. Masalın gerçeküstü öğesi ise sihirli lambanın cinidir. Neyse ki sihirli lamba zalimin değil Alaaddin'in eline geçer. Lambanın içine “hapsolmuş” Cin, Alaaddin'in üç dileğini gerçekleştirme kudredine sahip bir varlıktır. Bir yanıyla Alaaddin'in iyi niyetine, onu “özgürleştirmesine” karşılık bir ödüldür bu. Mutlu sonla biten, çokça çizgi ve sinema uyarlaması olan bu masalın tiyatro uyarlamaları da nicelik olarak az değil. Tiyatro Yeniden, klasiğin temel kodlarını bozmadan başka bir bakış açısı katmaya çalışıp, Cin'in bulunduğu yerden kurmaya çalışmış yapıyı. Her daim başkalarının dileklerini yerine getirmekle yükümlü Cin'in neler hissettiğine, isteklerine odaklanmaya çalışılmış. Farklı bir açı ortaya koymak noktasında iyi niyetli bir adım elbette. Bu biir yanıyla lamba içinde hep başkaları için harekete geçen bir varlığın sesine, zihnine girme çabası. Bu noktada niyet, Cin'e eklenen diyaloglarla, Alaaddin'in Cin'le kurduğu ilişkiyle ortaya konulmaya çalışılıyor. İnsanların peşine düştükleri yerine, peşine düşülenin durduğu yerden okunma iddiasıyla hareket ediliyor. Bu iddia, bedensel bir performans, biçimsel bir anlatıdan öte sözle ortaya konulmaya çalışılırken birkaç cümlelik bir değiniden öteye geçemiyor. Yani bu bakış açısı organik bir yapı kurulmasına olanak vermek yerine, “söyledik oldu” tadında bir acelecilik ortaya koyuyor sanki. Hele de seyircisi +3 olarak belirlenmiş bir oyun için biraz daha teatral bir form ve görsel anlatı gücü görmek istemek hadsizlik olmaz sanırım. Oyunun yaş aralığını belirtmemek noktasında ticari bir zorunluluk olduğunu varsayalım madem, ama bu kadar küçük bir seyirci profilini ağırlayacağınızı bile bile oyunun birkaç sahnesinde seyir alanının da dahil karartılması, çokça “ürkütücü” sayılabilecek korku efektinin olması belirtilenle |
uygulananın tutarlı gitmediğinin göstergesi. Bir de gerçeküstü bir boyutu da olan Cin'in somutlanarak sahnede oynatılması, hatta anlatıdaki birçok şeyin direk somut ve sözlü bir alana çekilmesi masalın etkisini ortadan kaldırmakta. Örneğin lambaya ulaşmak için girilen mağaranın, mağarada bulunan ganimetlerin somutlandığı dekorun yapısı nitelikten puan çalan biçimsel unsurlar.
Şunu da bilmeli elbette, başarının tek ölçütü çocukların gülüp eğlenebilmesi değil çocuklar için yapılan tiyatroda. Ki yetişkin tarafımız da bilir ki, güldüklerimiz ve ağladıklarımız en sevdiklerimiz ya da en iyi bulduklarımız değildir herhangi bir seyir anında. Düşünsel bir aralık, çocuğa dolduracağı boşluklar bırakmak, rencide etmeden sorgulatma yolu açmak, güldürmek ve daha çokça duyguya kapı aralamak gücünü elinde bulunduranların biçimsel ve içeriksel olarak daha dikkatli davranmaları çoklarımızın arzusu. Bu noktada yer yer güzel yaklaşımları olan, çocukların coşkusuna performanslarıyla karşılık vermeye çalışan oyuncularıyla dikkat çeken bir prodüksiyon var karşımızda. Yaz tatili etkinlikleri içinde bir alternatif olarak dikkatinizi çekebilir.
Şunu da bilmeli elbette, başarının tek ölçütü çocukların gülüp eğlenebilmesi değil çocuklar için yapılan tiyatroda. Ki yetişkin tarafımız da bilir ki, güldüklerimiz ve ağladıklarımız en sevdiklerimiz ya da en iyi bulduklarımız değildir herhangi bir seyir anında. Düşünsel bir aralık, çocuğa dolduracağı boşluklar bırakmak, rencide etmeden sorgulatma yolu açmak, güldürmek ve daha çokça duyguya kapı aralamak gücünü elinde bulunduranların biçimsel ve içeriksel olarak daha dikkatli davranmaları çoklarımızın arzusu. Bu noktada yer yer güzel yaklaşımları olan, çocukların coşkusuna performanslarıyla karşılık vermeye çalışan oyuncularıyla dikkat çeken bir prodüksiyon var karşımızda. Yaz tatili etkinlikleri içinde bir alternatif olarak dikkatinizi çekebilir.