Tek Kişilik Hamlet
Sinem Öztürk
bir kişinin, tüm bu yapıyı hem koruyarak hem de çok sesliliği sağlayarak, tüm rol kişilerine bürünüp oyunu izlenir kılabilmesi ... Yazan : WILLIAM SHAKESPEARE
Çeviren : SABAHATTİN EYÜBOĞLU Rejisör : IŞIL KASAPOĞLU OYUN EKİBİ DEKOR - KOSTÜM TASARIMI HAKAN DÜNDAR IŞIK TASARIMI CEM YILMAZER DRAMATURG ZEYNEP AVCI YÖNETMEN YARDIMCISI BÜLENT EMİN YARAR ASİSTANLAR YASEMİN TAŞ CANSIN BEZİRCİLİOĞLU SAHNE AMİRİ ÖZGÜR AYAZ KONDÜVİT SEYFETTİN AKCAN IŞIK KUMANDA OZAN ÇELİK DEKOR SORUMLUSU MEHMET KALAYCI AKSESUAR SORUMLUSU ERDİNÇ AKSOY ERKEK TERZİ ÜNAL ŞATIR OYUNCULAR BÜLENT EMİN YARAR ORKESTRA YASEMİN TAŞ CANSIN BEZİRCİLİOĞLU |
Danimarka kralı, kardeşi tarafından öldürülür ve yeni kral, öldürdüğü abisinin eşiyle evlenir. Öldürülen Danimarka kralının oğlu prens, babasının hayaletiyle karşılaşır ve babası, kendisini, kardeşinin öldürdüğünü söyler. Prens, bir yandan amcasıyla evlenen annesini eleştirirken, diğer yandan, babasının katili olan amcası mı? Bundan, emin olmak ister. Babanın hayaleti, öcünün alınmasını ister. Genç prens arada kalır. Bu sırada kendini deliliğe vurur, deli rolü yapar. Böylece amcasını yanıltmak ister, amcası ona tuzaklar kurar, derken Prense aşık genç kız intihar eder. Sonunda prens ve amca hesaplaşırlar, bu hesaplaşma oldukça kanlı olur. Prens, annesi, amca, genç kızın abisi, ölür ve oyun biter. İşte böylesine bir hikayedir Hamlet’ inki…
Shakespeare’in, üzerine en çok yazılan oyunlarından biridir Hamlet. Kalabalık oyuncu kadrosuyla, görmeye alıştığımız bir oyundur. Her bir karakterin önemi de büyük, derinliklidir. Işıl Kasapoğlu yönetmenliğinde, Bülent Emin Yarar’ın tek başına oynadığı Hamlet’i, Devlet Tiyatrolarında izleme şansı buluyor İstanbullular. Fakat böylesine kalabalık kadrosu olan oyunu tek oyuncu oynuyor. Burada da aktörlüğün öneminin altı çiziliyor. Sahnede, kocaman, kırmızı, şişme bir yatak sizi karşılıyor. Bu, öylesine bir yatak değil. Hamlet’in babasının yatağı, dolayısıyla iktidarın simgesi… Şimdiyse şişme ve kanlı, çünkü; Kralın kardeşi, o yatakta bir cinayet işledi. Cinayet işlediği yere, katil olarak değil, kardeşinin karısının yeni kocası, yeni kral olarak döndü ve yatağın yeni sahibi de oldu. Oyunun başladığını, bu dev yatağın istiridye gibi açıldığı anda anlıyoruz. İstiridyenin içi siyah satenlerle kaplanmış. Burası asıl oyun alanı. Sahnenin ortasında bir mezar ve mezar başı olduğunu sonradan anlayacağımız yükselti üstünde, süslü bir kral tacı dikkat çekmekte. Ve sahnede; Bülent Emin Yarar. Bundan sonrası tek kişilik performans olması sebebiyle, oyuncuya kalıyor. Yatağın altına, Hades’e ya da arafa hapsedilmiş başka bir mekandan, bir kuple oyun…Shakespeare’in oyunlarındaki kalabalık kadro ve çok seslilik önemli bir konudur. Bu anlamda, özellikle Hamlet, en çok tartışılan ve üzerine yazılan bir oyundur. Hal böyleyken, bu oyunu tek kişilik bir oyun olarak sahnelemek oldukça zorlu görülebilir.. Bu zorluk bir kişinin tüm bu yapıyı hem koruyarak hem de çok sesliliği sağlayarak, tüm rol kişilerine bürünüp, oyunu izlenir kılabilme işinin zorluğudur. Oyunun sahneye aktarımına baktığımızda; metnin, hikayenin bütünlüğüni bozmayacak şekilde kesintilere uğramış olduğunu görüyoruz. Oyuncunun, her bir oyun kişisini, kendisinin oynaması zorluğunu, lehine çevirerek, kişiler arası geçişleri, hikayeyi bozmadan, hatta destekleyerek, oynuyor olması, kusursuz bir seyir zevki yaşatıyor izleyiciye. Bir anda, Hamlet olan oyuncu, hızlı bir geçişle kötü amca, oluveriyor ve anne ve Ophelia… Ophelia’nın o unutulmaz repliklerini söylerken: ‘nasıl ayırederim bir bakışta seveni sevmeyenden?’ onun Ophelia olduğuna inanıyor, hüzünleniyoruz. |
Tiyatro sanatında aktör yoksa, tiyatro da yoktur. Ve bu oyunda, diğer sahne unsurlarının minimuma indirgenip oyuncunun öne çıkarılması, aktörlük sanatının öneminin altının çizilmesi anlamına geliyor. Oyun devam ediyor, öylesine pratik düşünülmüş sahne aksesuarları var ki, ancak oyun anında ortaya çıkıyorlar. Örneğin bir denizde, gemidesiniz, yukarıdan uzun bir mavi şerit kumaş rulosu açılıyor ve onun altında kalan oyun kişisi, denizin içinden başka biri olarak ortaya çıkıyor, küçük kağıttan yapılan gemiyle oyuna devam ediyor. Ve ölmesi gereken bir karakterken, yukarıdan düşen kırmızı şerit kumaş ölünün üstünü örtüyor. Saraya gelen, gezici tiyatro kumpanyasının oyununu, kukla oyunu olarak görüyoruz. Aktör, burada da izleyiciyi mest ediyor. Sahneyi kaplayan kumaşlar, yine oyun içindeki başka bir durumla, mesela ölü gömme sahnesiyle, mezar olarak görünen yerdeki alana, toplanmak suretiyle, ortadan kaldırılıyor. Sahne yine boş. Işıklar hep loş. Işık, mekan değişimlerinde renk değişimleriyle sahnelemeye yardımcı oluyor. Genel olarak mavi ışık kullanılıyor, gece, dolunay ve gizem…Böylece oyun kendine bir atmosfer yaratmış oluyor.
Oyunun, oyunculuk alanındaki başarısını bu sahnelemeyle biraz sekteye uğruyor .Oyunun, Hamlet’in, bakışından verilmesi, oyunun çok sesliliğine engel oluyor. İzleyici olarak her şeyi Hamlet merkezli bir yapıdan, görüyor, daha çok, onun acısına ortak olarak, yandaşı haline geliyoruz. Hamlet’in acısı dışında tüm karakterler daha indirgemeci bir yolla canlandırılıyor. Bu durum ise, oyunu izler izlemez zorunlu bir taraf olmamıza sebep oluyor. Oyuncunun, kadın rollerindeyken -anne ve Ophelia- durumu oyunculuk olarak indirgediğini görüyoruz. Anne tip haline dönüşebiliyor fakat Ophelia’da durum kotarılıyor. Kadın taklidi yapan erkek oyuncunun, kalıplaşmış bir kadını tanımlama biçiminden yola çıktığını anlıyor, bundan rahatsız oluyoruz. Üstelik tüm oyunun bakış açısını belirleyen Hamlet oluyorken, Hamlet’in annesine ve kadına bakışını da buradan görüyoruz. Yönetmenin, sahne üstünde az dekor kullanması, pratik dekor buluşları, oyunu temiz, izlemeyi de kolay kılıyor. Ve oyun bitiyor, istiridye tekrar kapanıyor. Bir dünyayı yutan mekanizma olarak her şey yeniden içine hapsediliyor ve kana bulanmış yatak varlığını sürdürüyor. Oyunun sahnelenmesinin ikinci günü olması dolayısıyla oyuncunun performansında bir takım aksaklıklar da görülebiliyor. Fakat oynandıkça, bu aksaklıkların düzeleceğini biliyoruz. Tek kişilik Hamlet, tek başına kalmıyor oyun bittiğinde. Ardından bakan gözler Hamlet’i çoğaltıyor, oyunun etkisiyle. |
22 Ocak 2014